بیزینس پلن چیست ؟

بیزینس پلن سندی است که در آن شرح یک بیزینس ، تجارت ، محصولات یا خدمات و نحوه ی درآمدزایی آن ، نحوه مدیریت و نیروی انسانی ، نحوه تامین بودجه ، نحوه عملکرد و بسیاری از موارد دیگر که از جزئیات بسیار مهم و اساسی هر کسب و کاری به حساب می‌آید که میتواند به موفقیت یک کسب و کار نوپا کمک کند مشخص می‌شود .

یک بیزینس پلن در ساده ترین شکل ممکن ، به عنوان یک راهنما و نقشه راه برای استارتاپ ها کسب و کارهای جدید به شمار می‌آِید که اهداف و جزئیاتِ نحوه برنامه ریزی شما را برای دسترسی به آن اهداف مشخص می‌کند .

بیزینس پلن همچنین نقاط ضعف و قوت کسب و کار شما را مشخص کرده و به این ترتیب شما می‌توانید با تمرکز بر روی نقاط قوت ، بیزینس خود را توسعه دهید و نقاط ضعف خود را نیز تقویت کرده و بتوانید از رقبای خود پیشی بگیرید .

استارتاپ ها و کسب و کارهای نوپا هم مانند هر کار دیگری در ابتدای راه سختی هایی دارند اما اگر از همان ابتدا ، مسیر درستی را پیش بگیرند و نقشه درست راهشان را پیدا کنند ، این مسیر به سرعت برایشان هموار می‌شود .

مسیر شروع استارتاپ تا رسیدن به راه اندازی و بهره برداری از آن دقیقا مشابه مسیر یافتن یک گنج بسیار ارزشمند است . باید به دقت مسیر رسیدن به گنج را بررسی کنید و خطرات احتمالی را در نظر بگیرید . در راه رسیدن به این گنج چه چیزی به شما کمک می‌کند ؟؟!

• اول نقشه درست راه
• بعد بررسی مسیر
• تهیه لوازم مورد نیاز
• روحیه قوی
• و شروع حرکت

به همین سادگی با داشتن یک نقشه خوب و درست ، مسیر راه اندازی استارتاپتان را پیدا کنید و به آن برسید ...

این نقشه راه که مسیر درست را به ما نشان می‌دهد همان بیزینس پلن است .

چه کسانی به بیزینس پلن نیاز دارند ؟

اگر شما فردی هستید که قصد دارید با یک برنامه ریزی کوچک به مقداری درآمد برای خود برسید و کسب و کارتان را کمی توسعه دهید ، لازم نیست که از بیزینس پلن استفاده کنید .

اما اگر قصد دارید که با صرف زمان و هزینه و منابع خود ، کسب و کارتان را توسعه دهید یا کسب و کاری جدید (استارتاپی ) را راه اندازی کنید تا از طریق آن به درآمد بسیار بالا ئو نتایج ارزشمندی برسید ، شما قطعا به بیزینس پلن نیاز دارید تا به کمک آن تمامی اهداف خود را مشخص کرده ، نیازمندی های خود را بیابید و مسیر درست راه اندازی و توسعه بیزینس خود را پیدا کنید و حتی در صورت نیاز حمایت سرمایه گذاران را به استارتاپ خود جلب کنید .

یک بیزینس پلن جامع و کامل ، تمام آنچه را که برای برای راه اندازی یک کسب و کار جدید و ارائه یک محصول یا خدمات نوین به جامعه نیاز دارید را در اختیار شما قرار می‌دهد ؛ تنها کافی است که برای نگارش و تهیه آن به میزان کافی وقت بگذارید و تمامی جوانب را به دقت بررسی کرده تا به نتایج مطلوبی برسید .

زمانی که شما ندانید به چه میزان سرمایه برای تولید یک محصول جدید و شروع بیزینس نیاز دارید ، نمی‌توانید هزینه ها را تخمین بزنید و در میانه راه با مشکلات بسیار بزرگ و جدی ای مواجه خواهید شد که می‌تواند تمامی تلاش های شما تا آن لحظه را به کلی نابود کند .

انواع بیزینس پلن

• بیزینس پلن یک صفحه ای (One-page Business Plan)
• بیزینس پلن داخلی (The Internal Business Plan)
• بیزینس پلن خارجی (The External Business Plan / Standard)

بیزینس پلن یک صفحه ای (One-page Business Plan) :

همانطور که از اسمش هم مشخص است ، این نوع بیزینس پلن خلاصه دقیق از کسب و کار را در یک صفحه قرار داده است . اینکه می‌گوییم یک صفحه ، به آن معنا نیست که اندازه فونت ها را کوچک کنیم و اطلاعات زیادی را در همین یک صفحه جای دهیم بلکه به این معناست که این طرح به یک زبان ساده اما دقیق کسب و کار ما را توصیف کند .

بیزینس پلن های یک صفحه ای می‌توانند دو هدف داشته باشند :

• معرفی کسب و کار به دیگران
• ارائه یک طرح کلی و دقیق از کسب و کار

این نمونه بیزینس پلن ساده ، برای شرکت ها و کسب و کارهایی مناسب است که در مراحل ابتدایی شروع به کار اند تنها قصد دارند ایده های خود را به صورت گسترده طراحی کنند و یا ان را در اختیار سرمایه گذاران قرار دهند . در واقع نمایش ایده ی شما در یک صفحه و بررسی دقیق آن می‌تواند در جهت پرورش ایده کمک بسیار خوبی برای شما باشد و درهای جدیدی را به سوی رشد و پیشرفت هر چه بیشتر برایتان باز کند .

بیزینس پلن داخلی (The Internal Business Plan) :

این نوع بیزینس پلن ها اسناد رسمی کسب و کار شما هستند و به نحوی طراحی شده اند که اطلاعات شما به دست افراد خارجی رسیده و توسط آن‌ها مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد . رایج ترین نوع استفاده ازاین مدل بیزینس پلن زمانی است شما می‌خواهید سرمایه گذاران را متقاعد کنید تا در بیزینس شما سرمایه گذاری کنند .

محتوای یک بیزینس پلن خارجی تقریبا مشابه بیزینس پلن داخلی است اما جزئیات بیشتر . در واقع یک بیزینس پلن خارجی تمامی جزئیات کسب و کار شامل :

را کاملا بیان می‌کند .

مراحل نوشتن یک بیزینس پلن

توصیف کسب و کار :

اولین قدم برای نوشتن یک بیزینس پلن ، توصیف کسب و کار است . در این مرحله شما باید کسب و کارتان را به طور کامل مشخص کنید و نام کسب و کار ، زمینه فعالیت ، وضعت کنونی و جهت گیری آینده را مشخص کنید که این بخش جز قسمت های پایه ای کسبو کارتان است .

شناخت مخاطب :

یکی از اساسی ترین بخش های یک کسب و کار شناخت مخاطبان است .

اگر مخاطبان خود را نشناسید و ندانید که میخواهید محصولات خود را به کدام گروه از مشتریان ارائه دهید ، تقریبا می‌توان گفت که خیلی زود در کسب و کار خود شکست می‌خورید . متاسفانه برخی از مدیران کسب و کارها از این بخش به سادگی میگذرند و فکر می‌کنند پس از راه اندازی و شروع کسب و کار می‌توانند مشتریان خود را پیدا کنند که این تصوری به شدت اشتباه است . شما باید پیش از راه اندازی بیزینس و ارائه محصول یا خدماتتان ، جامعه مخاطب هدف خود را مشخص کنید و بر روی آن‌ها تمرکز کافی داشته باشید .

تحلیل بازار :

یکی دیگر از بخش های بسیار مهم که باید در بیزینس پلن قرار بگیرد و به دقت بررسی شود ، ارزیابی و تحلیل بازار است .

شما باید بدانید و مشخص کنید که کدام بخش از بازار به دنبال استفاده از محصول یا خدمات شماست و برای رسیدن به این سوال نباید به حدس و گمان ها بسنده کنید ، بلکه باید تحقیقاتی گسترده و کامل انجام داده و اطلاعات جامعی جمع آوری کنید تا بتوانید بازار هدف خود را نیز مشخص کنید .

در تحقیقات بازار باید موارد زیر را به دقت بررسی کنید :

• آیا بازار مناسبی برای ارائه محصول یا خدمات من وجود دارد؟
• مشتریان بالقوه ی شما در چه رده سنی قرار دارند ؟
• آیا محصول یا خدمات شما برای گروه خاصی جذابیت دارد ؟
• چه افرادی میتوانند از پس هزینه محصولات و خدمات شما بربیایند ؟
• آیا مشتریان ایده آل شما در منطقه خاصی زندگی می‌کنند ؟

اندازه کسب و کار :

در مرحله بعدِ نگارش بیزینس پلن شما باید اندازه کسب و کار خود را مشخص کنید ؛ چطور ؟؟؟

به عنوان مثال شما باید ببینید محصولی که تولید می‌کنید یا خدماتی که قصد ارائه آن را دارید چه قسمتی از بازار را در بر می‌گیرد . آیا این محصول برای مصرف کنندگان در سراسر دنیا کاربرد دارد و یا فقط برای گروه کوچکی از افراد کاربرد دارد .

اهداف کسب و کار :

یکی از مهم ترین و پر اهمیت ترین بخش ها در نوشتن بیزینس پلن ، مشخص کردن اهداف شما از کسب و کاری که قصد راه اندازی آن را دارید و محصولی که قصد ارائه آن به بازار را دارید است . با داشتن هدف ، شما میدانید می‌خواهید به کجا برسید و برای رسیدن به آن‌ها به دقت برنامه ریزی کرده و حساب شده عمل می‌کنید .

نیازهای اولیه :

از دیگر مسائل مهم در راه اندازی کسب و کار که باید در بیزینس پلن مشخص باشد ، نیازهای اولیه است. فرقی ندارد شما قصد راه اندازی یک شرکت با 4_5 کارمند را داشته باشید یا 40_50 کارمند ، در هر صورت شما باید اولین نیازهای کسب و کارتان را مشخص کنید .

اینکه بدانید برای شروع کارتان به چه چیزهایی نیاز دارید و تمام آن‌ها را با پیش بینی قبلی فراهم کنید ، به شما کمک می‌کند تا پس از راه اندازی بیزینس خود با کمبودی مواجه نشوید .

برنامه بازاریابی :

تهیه کردن این بخش در بیزینس پلن یکی از مهم ترین و دشوار ترین کارهاست . چراکه شما باید بتوانید خواننده ی بیزینس پلنتان که در اکثر موارد سرمایه گذاران و کارآفرینان اند را متقاعد کند که بازار خوبی برای محصولات شما وجود دارد و استراتژی مناسبی هم برای بازاریابی و فروش محصولاتتان دارید .

محل کسب و کار :

قطعا برای شروع کسب کارتان شما به مکانی نیاز دارید که تیم خود را در آنجا دور هم جمع کنید و بیزینس خود را پیش ببرید.

مشخص کردن محل شرکت باید بر اساس پارامترهای زیر مشخص شود :

• در دسترس بودن نیروی کار
• نسبت دستمزد
• امتیازات مالیاتی
• نیازهای منطقه
• حمایت های مالی و بانکی
• تامین کنندگان
• هزینه های حمل و نقل

شما در بیزینس پلن خود باید حتی در مورد دفتر کار ، تجهیزات ، کارگاه و انبار ( در صورت وجود ) توضیحاتی را ارائه دهید و تمامی نیازمندی های خود در مورد محل کسب و کارتان را مشخص کنید .

هزینه های کسب و کار :

بخش مالی یکی از دیگر بخش های بسیار پر اهمیت در بیزینس است که به شدت مورد توجه سرمایه گذاران قرار می‌گیرد ، چراکه بخش مالی بیزینس شما ، امکان ادامه حیات آن را نشان می‌دهد .

در بخش هزینه ها باید سه مورد را در بیزینس پلن مطرح کنید :

• بودجه
• صورت حساب درآمد
• صورت حساب نقدینگی

بودجه :

در این بخش شما باید وضعیت مالی کسب و کار خود را در طول یک دوره مشخص برآورد کنید که در بیزینس پلن ها معمولا برای سه سال اولیه هزینه ها برآورد می‌شود . همچنین در این بخش منابع مورد نیاز برای فعالیت های آتی کسب و کار و نحوه تامین آن باید بیان شود .

صورت حساب درآمد :

این بخش به پیش بینی سودها وزیان های موجود در کسب و کار میپردازد ؛ پیش بینی های فروش که در بخش بازاریابی به بررسی آن پرداخته بودید در این بخش به کمک شما می‌آید .

از جمله مواردی که می‌توانید در این بخش به بررسی آن‌ها بپردازید ، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• پیش بینی فروش
• هزینه های تولید
• هزینه های انبارداری
• هزینه های توزیع
• هزینه های تبلیغات
• تخفیفات
• حقوق و دستمزدها
• مالیات
• اجاره
• هزینه های آب ، برق ، گاز و ...

صورت حساب نقدینگی :

در این بخش هم شما باید مقدار پول های ورودی و خروجی را مشخص کیند . یکی از بخش های مالی ، نحوه تامین اعتبار اضافی برای کسب و کار است . با توجه به تخصصی بودن این بخش پیشنهاد ما به شما این است که از یک مشاور خوب برای تدوین آن کمک بگیرید .

مدیریت کسب و کار :

سوابق و تجربیات تیم مدیریتی برای افرادی که طرح بیزینس پلن شما را مطالعه می‌کنند از اهمیت بالایی برخوردار است . شما باید این بخش را به گونه ای طراحی کنید که ، به خوبی نشان دهد شما افراد مناسبی را برای کار انتخاب کردید که می‌توانند در پیشرفت و سودآوری کسب و کارتان بسیار موثر باشند .

مهم ترین خطرات :

در هر کسب و کاری ریسک ها و خطراتی در طول مسیر وجود دارد که بر سرمایه و تلاش‌ها تاثیر گذار است ، بنابراین باید پیش از راه اندازی هر کاری ، تمامی ریسک های موجود در مسیر را بررسی و پیش بینی کنید تا در صورت مواجه شدن با آن‌ها بتوانید به درستی برخورد کنید و سرمایه و منابعتان به هدر نرود .

ریسک ها و خطراتی که ممکن است هر کسب و کاری با آن رو به رو شود عبارت است از :

• افزایش هزینه ها
• ورود رقبای جدید
• شکسته شدن قیمت توسط رقبا
• اشتباه در پیش بینی بازار
• نرسیدن به اهداف فروش
• اختلاف در گروه مدیریتی
• از دست دادن افراد تیم

استراتژی های توسعه :

پس از مشخص کردن تمامی مراحل بالا ، حال نوبت به آن میرسد که برای توسعه کسب و کار استراتژی مناسب خود را تهیه کنید . شما باید مطابق با اهداف خود به فکر توسعه کسب و کارتان برای سال های آینده آن باشید و به این نکته توجه کنید که هر بیزینسی برای توسعه نیاز به استراتژی خاص خود دارد و ممکن است روشی که یک فرد برای توسعه کارش پیش گرفته باشد برای شما مناسب نباشد ، پس با بررسی های دقیق بهترین روش و استراتژی را برای رشد و توسعه کسب و کارتان پیدا کنید و در بیزینس پلن خود قرار دهید .

زمانبندی اهداف :

در نهایت پس از مشخص کردن تمامی اهداف ، استراتژی ها و برنامه ها باید برای محقق کردن آن‌ها زمان‌بندی درستی مشخص کنید و تمامی اهداف اصلی و فرعی خود را در این زمان‌بندی بگنجانید .

برخی از اهداف پروژه که هر کسی باید مشخص کند عبارت است از :

• تشکیل تیم
• طراحی محصول
• ارائه محصول
• توسعه محصول
• برنامه ریزی تولید بیشتر
• شروع برنامه های بازاریابی و فروش
• برنامه کمپین های تبلیغاتی
• و ...

در انتها ، پس از پایان نگارش بیزینس پلن حتما خود و تیمتان آن را یکبار به دقت مطالعه کرده و مورد بررسی قرار دهید ؛ شما همچنین می‌توانید از مشاوران این حوزه برای طراحی بیزینس خود نیز کمک بگیرید .

کلام آخر ...

بیزینس پلن ، راه رسیدن شما به موفقیت در آینده است و اگر با راه اندازی کسب و کار خود قصد دارید اهداف بزرگی را دنبال کنید و محصولات و خدمات خود را به بازارهای بسیار بزرگ و جامعه مخاطب گسترده ارائه دهید ، باید اولین گام های راه اندازی آن را محکم بردارید .