تفاوت بیزینس پلن و مدل کسب و کار چیست
نیاز های یک کسب و کار
هر کسب و کار در مراحل مختلف حیات خود به پلن و بروزرسانی مدل کسب و کار و طرح کسب و کار نیاز دارد. مفاهیم طرح کسب و کار یا همان بیزینس پلن و مدل کسب و کار که اکثرا آن را به بوم کسب و کار می‌شناسند، در اکثر مواقع با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. علت این امر عدم شناخت تفاوت های بین این دو است.
ممكن است براى كسانى كه از دور به اين دو اصل نگاه مى‌كنند ، شباهت‌هاى زيادى بين آن‌ها وجود داشته باشد به طورى كه نتوانند تفاوت اين دو اصل و نقشى كه هر يک به عهده دارند را تشخيص دهند اما بايد بدانيد براى داشتن كسب و كارى موفق و رسيدن به نقاط بالاى ترقى ، اين دو با يكديگر ارتباط مستقيم دارند.
بیزینس پلن (Business Plan) چيست؟
بيزينس پلن يا همان طرح كسب و كار و طرح تجارى ، خلاصه اى راجع به معرفى كسب و كار ، اهداف شما و فضای کسب و کار ارائه مى‌دهد . در واقع اين طرح به سند و نوشته ى رسمى اطلاق مى‌گردد كه به كسب و كارها درباره محصولات و خدمات ، چگونگى به دست آوردن پول ، رهبرى و مديريت منابع انسانى ، تامين هزینه ، مدل هاى عملياتى و ديگر جزئياتى كه براى رسيدن به موفقيت ضرورى هستند به طور مفصل توضيح مى‌دهد.
اکثر بیزینس پلن‌ها برنامه ی سه تا پنج سال بعدی شرکت را پوشش می‌دهند ، در نتیجه شما نمی توانید اهمیت یک طرح کسب و کار را دست کم بگیرید. فرقی ندارد این که شما یک کسب و کار کوچک و جدید هستید و یا حتی چندین سال است که کسب و کارتان فعالیت می‌کند ، اگر قصد راه اندازی بیزینس جدید خود را دارید و یا می‌خواهید کسب و کارتان را توسعه دهید لزوما به یک بیزینس پلن برای تامین بودجه ، برنامه ریزی و هدف گذاری نیاز دارید.
در واقع بیزینس پلن یک سند زنده و پویا می باشد که باید چندین مرحله روی آن کار شود و ایرادات بیزینس پلن یکی پس از دیگری رفع شود و به یک پلن بی عیب و نقص تبدیل شود ، بعد از رفع ایرادات آنگاه می توان به عنوان نقشه راه کسب و کار خود استفاده کنید.
بیزینس پلن در حقیقت پاسخی برای سوالات زیر است :
- ما که هستیم؟
- چه پیشنهاداتی ارائه می‌دهیم؟
- مشتری‌های ما چه کسانی هستند؟
- رقبایمان چه کسانی هستند؟
- مزیت رقابتی ما چیست؟
- پیش بینی های کسب و کار چیست؟
- نیازهای بودجه / سرمایه گذاری چیست؟
- بازگشت سرمایه به چه صورت و چقدر است؟
- نقشه راه برای دستیابی به اهداف بازاریابی، عملیات، تحقیق و توسعه، ساخت و برنامه های مالی چیست؟
مدل کسب و کار (Business Model)چیست؟
بيزينس مدل يا همان مدل كسب و كار در واقع نحوه توليد محصول، نحوه ارائه خدمات، نحوه ارائه خدمات پشتيبانى، نحوه تحويل محصولات به مشترى، نحوه مديريت انبار شركت و به طور كلى جزئيات فعاليت‌ها و فرآيندهايى می باشد كه كسب و كار شما را به اهداف مشخص شده در طرح مى‌رساند، گفته مى‌شود.
یکی از مهم ترین مزایای استفاده از بیزینس مدل این است که شما می توانید با استفاده از آن کسب و کار خود را در راستای هدف خود گسترش دهید. در واقع این موضوع به قدری مهم است که امروزه حتی شرکت های بسیار بزرگ نیز از آن برای توسعه بیشتر خود کمک می گیرند. مدل كسب و كار در واقع قلب طرح شماست كه آن را شفاف سازى مى‌كند.
بیزینس مدل در حقیقت پاسخی برای سوالات زیر است :
- مشتریان ما چه کسانی هستند؟
- چه ارزشی را به آن ها پیشنهاد بدهیم؟
- چگونه با قیمتی منطقی می‌توانیم آن ارزش را ارایه کنیم؟
- نحوه ارائه ارزش به مشتری چگونه است؟
- نحوه کسب درآمد از ارائه ارزش چگونه است؟
بوم کسب و کار چیست؟
بوم كسب و كار در واقع الگويى براى توسعه‌ى كسب و كار به شكل يک جدول بصرى است كه توسط الكساندر استروالدر معرفى شد. اين بوم عناصر ويژه‌اى دارد و مجموعه آن‌ها در كنار هم، ويژگى‌هاى كلى يک كسب و كار را نشان مى‌دهد.
اين عناصر بوم کسب و کارعبارتند از :
- شركاى كليدى
- مشتريان
- منابع اصلى
- ارتباط با مشترى
- كانال توزيع
- جريان درآمدى
- ساختار هزينه‌ها
- ارزش پيشنهادى فعاليت‌هاى اصلى
اين بوم در ابعاد بزرگ چاپ شده و سپس در محيط كار اعضاى تيمى نصب مى‌شود. هم تيمى‌ها يادداشت‌هاى خود را روى آن نوشته و از يادداشت‌هاى يكديگر استفاده مى‌كنند. در هر مقطعى از شركت مى توان از اين بوم استفاده كرد.
تفاوت بیزینس پلن و بيزينس مدل
هدف اصلی هر کسب‌وکاری رسیدن به درآمد و سودآوری است. یعنی شما با راه‌اندازی کسب‌وکار به دنبال ایجاد یک سیستم سودآور هستید . بعضی کسب و کارهای بزرگ ، سیستم‌های پیچیده‌ای برای گردش پول و رسیدن به درآمد پیاده‌سازی می‌کنند و حتی ممکن است چندین بیزینس مدل را با هم ترکیب نمایند. برخی کسب‌وکارهای کوچک هم تنها از یک بیزینس مدل و سیستم ساده استفاده می‌کنند.
بیزینس پلن سندیست باجزئیات ریز از نحوه فعالیت و درآمد زایی یک طرح کسب و کار که میتواند برای جذب سرمایه گذار استفاده گردد و شامل صفحات متعددی باشد. اما بیزینس مدل یا مدب کسب و کار سندی کلی از نقشه راه کسب و کار است که برای مدیریت اصولی کسب و کار ، تدوین آن الزامیست.
بیزینس مدل ایده کلی کسب‌وکار است ولی بیزینس پلن وارد جزییات می‌شود و نشان می‌دهد که چگونه یک ایده کار می‌کند. بیزینس مدل یک طرح کلی از نحوه کار یک کسب و کار برای رسیدن به سود است اما بیزینس پلن یک طرح جزئی است که تمام استراتژی‌ها و نقشه راه به همراه جزییات عملکردی در آن آورده می‌شود.
بدون بیزینس مدل و بیزنس پلن شما در یک جنگل تاریک قدم می‌گذارید. با طراحی بیزنیس مدل و بوم کسب‌وکار یک چراغ دستی در این جنگل همراه خود خواهید داشت که مسیر کلی را به شما نشان می‌دهد ولی اگر بیزینس پلن را هم همراه داشته باشید به آن چراغ هم نیازی ندارید چرا که انگار در دل روز در جنگل در حال قدم زدن هستید و نسبت به همه چیز آگاه هستید.
| بیزینس پلن | بیزینس مدل |
|---|---|
| مبتنی بر اعداد و ارقام | یک ابزار بصری |
| کمک به جذب سرمایه | کمک به راه اندازی |
| راهنمایی برای ساخت کسب و کار | توصیف کسب و کار |
| نگاه به کسب و کار از دید صاحبان و مشتری | تمرکز بر ارزش مشتری |
| فرضیه های قوی مالی | عدم وجود فرضیه های مالی |
| نامناسب برای طوفان فکری | مناسب برای طوفان فکری |
| کمک به موفقیت کسب و کار | کمک به شروع کسب و کار |
لیستی از تفاوت های بیزینس پلن و بیزینس مدل به صورت کلیدی و نکته ای :
بیزینس مدل سندی بصری است برای کمک به راه اندازی کسب و کار است در حالیکه بیزینس پلن را میتوان سندی تدوین شده جهت ارتقا و یا جذب سرمایه دانست.
بیزینس مدل را میتوان سندی برای توصیف کسب و کار دانست و بیزینس پلن را راهنمایی کامل برای ایجاد کسب و کار.
بیزینس پلن جزئیات تمامی فعالیت های فعلی و فعالیت های آینده شما در آن آمده است که نسخه تدوین شده آن میتواند در برگیرنده صفحات متعدد بسیار باشد در حالیکه بیزینس مدل ترسیم کلی کسب و کار شما در یک برگ خواهد بود.
بیزینس پلن بیشتر شبیه به یک برنامه ریزی با جزئیات دقیق برای کسب درآمد از تولید محصول یا خدمت است اما مدل کسب و کار ، تعیین ساختار کلی کسب و کار شما برای رسیدن به هدف نهایی است .
بیزینس پلن در واقع یک روش مناسب برای ارائه کسب و کار به یک سرمایه گذار است ولی بیزینس مدل بیشتر برای خود شما به عنوان مدیر یک کسب و کار مفید است.