چگونه یک بیزینس پلن بی نقص و قدرتمند بنویسیم
بیزینس پلن چیست ؟
بیزینس پلن سندی است که در آن شرح یک بیزینس ، تجارت ، محصولات یا خدمات و نحوه ی درآمدزایی آن ، نحوه مدیریت و نیروی انسانی ، نحوه تامین بودجه ، نحوه عملکرد و بسیاری از موارد دیگر که از جزئیات بسیار مهم و اساسی هر کسب و کاری به حساب می‌آید که میتواند به موفقیت یک کسب و کار نوپا کمک کند مشخص می‌شود .
یک بیزینس پلن در ساده ترین شکل ممکن ، به عنوان یک راهنما و نقشه راه برای استارتاپ ها کسب و کارهای جدید به شمار می‌آِید که اهداف و جزئیاتِ نحوه برنامه ریزی شما را برای دسترسی به آن اهداف مشخص می‌کند .
بیزینس پلن همچنین نقاط ضعف و قوت کسب و کار شما را مشخص کرده و به این ترتیب شما می‌توانید با تمرکز بر روی نقاط قوت ، بیزینس خود را توسعه دهید و نقاط ضعف خود را نیز تقویت کرده و بتوانید از رقبای خود پیشی بگیرید .
استارتاپ ها و کسب و کارهای نوپا هم مانند هر کار دیگری در ابتدای راه سختی هایی دارند اما اگر از همان ابتدا ، مسیر درستی را پیش بگیرند و نقشه درست راهشان را پیدا کنند ، این مسیر به سرعت برایشان هموار می‌شود .
مسیر شروع استارتاپ تا رسیدن به راه اندازی و بهره برداری از آن دقیقا مشابه مسیر یافتن یک گنج بسیار ارزشمند است . باید به دقت مسیر رسیدن به گنج را بررسی کنید و خطرات احتمالی را در نظر بگیرید . در راه رسیدن به این گنج چه چیزی به شما کمک می‌کند ؟؟!
- اول نقشه درست راه
- بعد بررسی مسیر
- تهیه لوازم مورد نیاز
- روحیه قوی
- و شروع حرکت
به همین سادگی با داشتن یک نقشه خوب و درست ، مسیر راه اندازی استارتاپتان را پیدا کنید و به آن برسید ...
این نقشه راه که مسیر درست را به ما نشان می‌دهد همان بیزینس پلن است .
چه کسانی به بیزینس پلن نیاز دارند ؟
اگر شما فردی هستید که قصد دارید با یک برنامه ریزی کوچک به مقداری درآمد برای خود برسید و کسب و کارتان را کمی توسعه دهید ، لازم نیست که از بیزینس پلن استفاده کنید .
اما اگر قصد دارید که با صرف زمان و هزینه و منابع خود ، کسب و کارتان را توسعه دهید یا کسب و کاری جدید (استارتاپی ) را راه اندازی کنید تا از طریق آن به درآمد بسیار بالا ئو نتایج ارزشمندی برسید ، شما قطعا به بیزینس پلن نیاز دارید تا به کمک آن تمامی اهداف خود را مشخص کرده ، نیازمندی های خود را بیابید و مسیر درست راه اندازی و توسعه بیزینس خود را پیدا کنید و حتی در صورت نیاز حمایت سرمایه گذاران را به استارتاپ خود جلب کنید .
یک بیزینس پلن جامع و کامل ، تمام آنچه را که برای برای راه اندازی یک کسب و کار جدید و ارائه یک محصول یا خدمات نوین به جامعه نیاز دارید را در اختیار شما قرار می‌دهد ؛ تنها کافی است که برای نگارش و تهیه آن به میزان کافی وقت بگذارید و تمامی جوانب را به دقت بررسی کرده تا به نتایج مطلوبی برسید .
زمانی که شما ندانید به چه میزان سرمایه برای تولید یک محصول جدید و شروع بیزینس نیاز دارید ، نمی‌توانید هزینه ها را تخمین بزنید و در میانه راه با مشکلات بسیار بزرگ و جدی ای مواجه خواهید شد که میتواند تمامی تلاش های شما تا آن لحظه را به کلی نابود کند .
انواع بیزینس پلن
- بیزینس پلن یک صفحه ای (One-page Business Plan)
- بیزینس پلن داخلی (The Internal Business Plan)
- بیزینس پلن خارجی (The External Business Plan / Standard)
بیزینس پلن یک صفحه ای (One-page Business Plan) :
همانطور که از اسمش هم مشخص است ، این نوع بیزینس پلن خلاصه دقیق از کسب و کار را در یک صفحه قرار داده است . اینکه می‌گوییم یک صفحه ، به آن معنا نیست که اندازه فونت ها را کوچک کنیم و اطلاعات زیادی را در همین یک صفحه جای دهیم بلکه به این معناست که این طرح به یک زبان ساده اما دقیق کسب و کار ما را توصیف کند .
بیزینس پلن های یک صفحه ای میتوانند دو هدف داشته باشند :
- معرفی کسب و کار به دیگران
- ارائه یک طرح کلی و دقیق از کسب و کار
این نمونه بیزینس پلن ساده ، برای شرکت ها و کسب و کارهایی مناسب است که در مراحل ابتدایی شروع به کار اند تنها قصد دارند ایده های خود را به صورت گسترده طراحی کنند و یا ان را در اختیار سرمایه گذاران قرار دهند . در واقع نمایش ایده ی شما در یک صفحه و بررسی دقیق آن میتواند در جهت پرورش ایده کمک بسیار خوبی برای شما باشد و درهای جدیدی را به سوی رشد و پیشرفت هر چه بیشتر برایتان باز کند .
بیزینس پلن داخلی (The Internal Business Plan) :
این نوع بیزینس پلن ها اسناد رسمی کسب و کار شما هستند و به نحوی طراحی شده اند که اطلاعات شما به دست افراد خارجی رسیده و توسط آن‌ها مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد . رایج ترین نوع استفاده ازاین مدل بیزینس پلن زمانی است شما میخواهید سرمایه گذاران را متقاعد کنید تا در بیزینس شما سرمایه گذاری کنند .
محتوای یک بیزینس پلن خارجی تقریبا مشابه بیزینس پلن داخلی است اما جزئیات بیشتر . در واقع یک بیزینس پلن خارجی تمامی جزئیات کسب و کار شامل :
- نوع محصول و خدمات
- نحوه تولید
- میزان هزینه اولیه
- میزان سرمایه مورد نیاز
- مخاطبان هدف
- نقاط ضعف و قوت
- تیم راه اندازی و توسعه
- نحوه سوددهی
- نحوه ارائه محصول یا خدمت به
- بازار و مشتریان
را کاملا بیان می‌کند .
مراحل نوشتن یک بیزینس پلن
- توصیف کسب و کار
- شناخت مخاطبان
- تحلیل بازار
- اندازه کسب و کار
- اهداف کسب و کار
- نیازهای اولیه
- برنامه های بازاریابی
- محل کسب و کار
- هزینه های کسب و کار
- مدیریت کسب و کار
- مهمترین خطرات
- استراتژی های توسعه
- زمانبندی اهداف
توصیف کسب و کار :
اولین قدم برای نوشتن یک بیزینس پلن ، توصیف کسب و کار است . در این مرحله شما باید کسب و کارتان را به طور کامل مشخص کنید و نام کسب و کار ، زمینه فعالیت ، وضعت کنونی و جهت گیری آینده را مشخص کنید که این بخش جز قسمت های پایه ای کسبو کارتان است .
شناخت مخاطب :
یکی از اساسی ترین بخش های یک کسب و کار شناخت مخاطبان است .
اگر مخاطبان خود را نشناسید و ندانید که میخواهید محصولات خود را به کدام گروه از مشتریان ارائه دهید ، تقریبا می‌توان گفت که خیلی زود در کسب و کار خود شکست می‌خورید . متاسفانه برخی از مدیران کسب و کارها از این بخش به سادگی میگذرند و فکر می‌کنند پس از راه اندازی و شروع کسب و کار میتوانند مشتریان خود را پیدا کنند که این تصوری به شدت اشتباه است . شما باید پیش از راه اندازی بیزینس و ارائه محصول یا خدماتتان ، جامعه مخاطب هدف خود را مشخص کنید و بر روی آن‌ها تمرکز کافی داشته باشید .
تحلیل بازار :
یکی دیگر از بخش های بسیار مهم که باید در بیزینس پلن قرار بگیرد و به دقت بررسی شود ، ارزیابی و تحلیل بازار است .
شما باید بدانید و مشخص کنید که کدام بخش از بازار به دنبال استفاده از محصول یا خدمات شماست و برای رسیدن به این سوال نباید به حدس و گمان ها بسنده کنید ، بلکه باید تحقیقاتی گسترده و کامل انجام داده و اطلاعات جامعی جمع آوری کنید تا بتوانید بازار هدف خود را نیز مشخص کنید .
در تحقیقات بازار باید موارد زیر را به دقت بررسی کنید :
- آیا بازار مناسبی برای ارائه محصول یا خدمات من وجود دارد؟
- مشتریان بالقوه ی شما در چه رده سنی قرار دارند ؟
- آیا محصول یا خدمات شما برای گروه خاصی جذابیت دارد ؟
- چه افرادی میتوانند از پس هزینه محصولات و خدمات شما بربیایند ؟
- آیا مشتریان ایده آل شما در منطقه خاصی زندگی می‌کنند ؟
اندازه کسب و کار :
در مرحله بعدِ نگارش بیزینس پلن شما باید اندازه کسب و کار خود را مشخص کنید ؛ چطور ؟؟؟
به عنوان مثال شما باید ببینید محصولی که تولید می‌کنید یا خدماتی که قصد ارائه آن را دارید چه قسمتی از بازار را در بر می‌گیرد . آیا این محصول برای مصرف کنندگان در سراسر دنیا کاربرد دارد و یا فقط برای گروه کوچکی از افراد کاربرد دارد .
اهداف کسب و کار :
یکی از مهم ترین و پر اهمیت ترین بخش ها در نوشتن بیزینس پلن ، مشخص کردن اهداف شما از کسب و کاری که قصد راه اندازی آن را دارید و محصولی که قصد ارائه آن به بازار را دارید است . با داشتن هدف ، شما میدانید میخواهید به کجا برسید و برای رسیدن به آن‌ها به دقت برنامه ریزی کرده و حساب شده عمل می‌کنید .
نیازهای اولیه :
از دیگر مسائل مهم در راه اندازی کسب و کار که باید در بیزینس پلن مشخص باشد ، نیازهای اولیه است. فرقی ندارد شما قصد راه اندازی یک شرکت با 4_5 کارمند را داشته باشید یا 40_50 کارمند ، در هر صورت شما باید اولین نیازهای کسب و کارتان را مشخص کنید .
اینکه بدانید برای شروع کارتان به چه چیزهایی نیاز دارید و تمام آن‌ها را با پیش بینی قبلی فراهم کنید ، به شما کمک می‌کند تا پس از راه اندازی بیزینس خود با کمبودی مواجه نشوید .
برنامه بازاریابی :
تهیه کردن این بخش در بیزینس پلن یکی از مهم ترین و دشوار ترین کارهاست . چراکه شما باید بتوانید خواننده ی بیزینس پلنتان که در اکثر موارد سرمایه گذاران و کارآفرینان اند را متقاعد کند که بازار خوبی برای محصولات شما وجود دارد و استراتژی مناسبی هم برای بازاریابی و فروش محصولاتتان دارید .
محل کسب و کار :
قطعا برای شروع کسب کارتان شما به مکانی نیاز دارید که تیم خود را در آنجا دور هم جمع کنید و بیزینس خود را پیش ببرید.
مشخص کردن محل شرکت باید بر اساس پارامترهای زیر مشخص شود :
- در دسترس بودن نیروی کار
- نسبت دستمزد
- امتیازات مالیاتی
- نیازهای منطقه
- حمایت های مالی و بانکی
- تامین کنندگان
- هزینه های حمل و نقل
شما در بیزینس پلن خود باید حتی در مورد دفتر کار ، تجهیزات ، کارگاه و انبار ( در صورت وجود ) توضیحاتی را ارائه دهید و تمامی نیازمندی های خود در مورد محل کسب و کارتان را مشخص کنید .
هزینه های کسب و کار :
بخش مالی یکی از دیگر بخش های بسیار پر اهمیت در بیزینس است که به شدت مورد توجه سرمایه گذاران قرار می‌گیرد ، چراکه بخش مالی بیزینس شما ، امکان ادامه حیات آن را نشان می‌دهد .
در بخش هزینه ها باید سه مورد را در بیزینس پلن مطرح کنید :
- بودجه
- صورت حساب درآمد
- صورت حساب نقدینگی
بودجه :
در این بخش شما باید وضعیت مالی کسب و کار خود را در طول یک دوره مشخص برآورد کنید که در بیزینس پلن ها معمولا برای سه سال اولیه هزینه ها برآورد می‌شود . همچنین در این بخش منابع مورد نیاز برای فعالیت های آتی کسب و کار و نحوه تامین آن باید بیان شود .
صورت حساب درآمد :
این بخش به پیش بینی سودها وزیان های موجود در کسب و کار میپردازد ؛ پیش بینی های فروش که در بخش بازاریابی به بررسی آن پرداخته بودید در این بخش به کمک شما می‌آید .
از جمله مواردی که می‌توانید در این بخش به بررسی آن‌ها بپردازید ، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- پیش بینی فروش
- هزینه های تولید
- هزینه های انبارداری
- هزینه های توزیع
- هزینه های تبلیغات
- تخفیفات
- حقوق و دستمزدها
- مالیات
- اجاره
- هزینه های آب ، برق ، گاز و ...
صورت حساب نقدینگی :
در این بخش هم شما باید مقدار پول های ورودی و خروجی را مشخص کیند . یکی از بخش های مالی ، نحوه تامین اعتبار اضافی برای کسب و کار است . با توجه به تخصصی بودن این بخش پیشنهاد ما به شما این است که از یک مشاور خوب برای تدوین آن کمک بگیرید .
مدیریت کسب و کار :
سوابق و تجربیات تیم مدیریتی برای افرادی که طرح بیزینس پلن شما را مطالعه می‌کنند از اهمیت بالایی برخوردار است . شما باید این بخش را به گونه ای طراحی کنید که ، به خوبی نشان دهد شما افراد مناسبی را برای کار انتخاب کردید که میتوانند در پیشرفت و سودآوری کسب و کارتان بسیار موثر باشند .
مهم ترین خطرات :
در هر کسب و کاری ریسک ها و خطراتی در طول مسیر وجود دارد که بر سرمایه و تلاش‌ها تاثیر گذار است ، بنابراین باید پیش از راه اندازی هر کاری ، تمامی ریسک های موجود در مسیر را بررسی و پیش بینی کنید تا در صورت مواجه شدن با آن‌ها بتوانید به درستی برخورد کنید و سرمایه و منابعتان به هدر نرود .
ریسک ها و خطراتی که ممکن است هر کسب و کاری با آن رو به رو شود عبارت است از :
- افزایش هزینه ها
- ورود رقبای جدید
- شکسته شدن قیمت توسط رقبا
- اشتباه در پیش بینی بازار
- نرسیدن به اهداف فروش
- اختلاف در گروه مدیریتی
- از دست دادن افراد تیم
استراتژی های توسعه :
پس از مشخص کردن تمامی مراحل بالا ، حال نوبت به آن میرسد که برای توسعه کسب و کار استراتژی مناسب خود را تهیه کنید . شما باید مطابق با اهداف خود به فکر توسعه کسب و کارتان برای سال های آینده آن باشید و به این نکته توجه کنید که هر بیزینسی برای توسعه نیاز به استراتژی خاص خود دارد و ممکن است روشی که یک فرد برای توسعه کارش پیش گرفته باشد برای شما مناسب نباشد ، پس با بررسی های دقیق بهترین روش و استراتژی را برای رشد و توسعه کسب و کارتان پیدا کنید و در بیزینس پلن خود قرار دهید .
زمانبندی اهداف :
در نهایت پس از مشخص کردن تمامی اهداف ، استراتژی ها و برنامه ها باید برای محقق کردن آن‌ها زمانبندی درستی مشخص کنید و تمامی اهداف اصلی و فرعی خود را در این زمانبندی بگنجانید .
برخی از اهداف پروژه که هر کسی باید مشخص کند عبارت است از :
- تشکیل تیم
- طراحی محصول
- ارائه محصول
- توسعه محصول
- برنامه ریزی تولید بیشتر
- شروع برنامه های بازاریابی و فروش
- برنامه کمپین های تبلیغاتی
- و ...
در انتها ، پس از پایان نگارش بیزینس پلن حتما خود و تیمتان آن را یکبار به دقت مطالعه کرده و مورد بررسی قرار دهید ؛ شما همچنین می‌توانید از مشاوران این حوزه برای طراحی بیزینس خود نیز کمک بگیرید .
کلام آخر ...
بیزینس پلن ، راه رسیدن شما به موفقیت در آینده است و اگر با راه اندازی کسب و کار خود قصد دارید اهداف بزرگی را دنبال کنید و محصولات و خدمات خود را به بازارهای بسیار بزرگ و جامعه مخاطب گسترده ارائه دهید ، باید اولین گام های راه اندازی آن را محکم بردارید .