مدل کسب و کار
مدل کسب و کار طرحی است که نحوه درآمدزایی در بیزینس شما را توصیف می‌کند . این ابزار دقیق به کارآفرینان کمک می‌کند تا امکان بررسی و برآورد هزینه ها و نظم دادن به کارها را داشته باشند .
مدل کسب و کار به شما این امکان را می‌دهد تا با بررسی تمامی هزینه ها و مخارج ، در مقابل سود ، هزینه ای باید از مشتری دریافت کنید را محاسبه کنید .
کسب و کاری موفق است که بتواند در مقابل محصول یا خدمتی که به مشتری ارائه می‌دهد ، سود قابل توجهی را بدست آورد .
البته مدل کسب و کار فقط وابسته به اعداد و ارقام نیست ، بلکه در زمینه های دیگر کسب و کارتان نیز مفید است . برآورد هزینه ها تنها یکی از بخش های آن است .
در یک مدل کسب و کار کامل باید
- سرمایه لازم برای شروع کسب و کار
- نقاط ضعف و قوت کسب و کار
- مشتریان هدف
- بازار هدف
- رقبای اصلی
- نحوه جذب مشتریان
- نوع محصول یا خدمت
- و ....
به دقت مورد ارزیابی و بررسی قرار بگیرد .
به وسیله ی داشتن یک مدل کسب و کار شما مزیت رقابتی خود را نسبت به سایرین مشخص می‌کنید که این برگه برنده شما برای جذب مشتریان بیشتر است .
همچنین اگر کسب و کاری دارید قصد توسعه آن را دارید ، مدل کسب و کار کمک می‌کند تا راه های رشد خود را بیابید و پتانسیل های کارتان را افزایش دهید .
آشنایی با بوم مدل کسب و کار
بوم کسب و کار ابزاری است که کارآفرینان و تحلیل گران به کمک آن بخش های مختلف کسب و کار و ارتباط ان‌ها با یکدیگر را به شیوه ای ساده ، راحت و قابل فهم ارائه می‌دهند .
شما با راه اندازی یک کسب و کار جدید قصد دارید تا با مجموعه ای از فعالیت ها ، محصول یا خدماتی را به جامعه مخاطبان خود ارائه کنید ، حال اگر از شما بخواهند تا کسب و کار خود را معرفی کنید شما چگونه این کار را انجام خواهید داد ؟؟
شاید فکر کنید با توضیح دادن درباره ی نوع کسب و کار و محصول یا خدماتی که ارائه می‌کنید بتوانید بیزینس خود را به دیگران معرفی کنید ...
باید بگویم سخت در اشتباه اید !
بهترین روش برای معرفی کسب و کارتان نمایش و تصویر سازی آن است . مردم چیزی را که میبینند بهتر و بیشتر درک می‌کنند .
برای تصویر سازی کسب و کار خود شما باید از ابزار بوم مدل کسب و کار ( بیزینس مدل ) استفاده کنید ، بوم کسب و کار یک ابزار بصری است که به وسیله ی آن می‌توانید تصویری جامع و کلی از عناصر مهم موجود در کسب و کارتان به نمایش بگذارید.
بوم کسب و کار محل مناسبی برای ایده پردازی شما نیز به وجود می‌آورد و به این ترتیب افراد و گروه های مختلف و یا تیم خود شما می‌توانند به تجزیه و تحلیل ان بپردازند .
بوم کسب و کار بیشتر در مراحل ایده پردازی و راه اندازی یک شرکت جدید و نوپا مورد استفاده قرار می‌گیرد اما این به آن معنا نیست که اگر شما کسب و کار خود را راه اندازی کرده اید دیگر نمی‌توانید از یک بیزینس مدل استفاده کنید .
کسب و کارهایی که اکنون در بازار فعالیت دارند برای رشد و توسعه بیشتر خود می‌توانند از بوم کسب و کار استفاده کنند و با تحلیل کسب و کار خود ، فرصت های جدیدی برای پیشرفت بدست آورند .
اجزای بوم کسب و کار
بوم کسب و کار از 9 بخش اصلی تشکیل شده است که در ادامه به بررسی هر یک خواهیم پرداخت .
بخش مشتریان :
مشتریان مهمترین دارایی هر کسب و کار و در واقع قلب آن محسوب می‌شوند . بدون وجود مشتریان هیچ شرکت و کسب و کاری نمی‌تواند در طولانی مدت به فعالیت خود ادامه دهد ؛ بنابراین رفع نیاز ان‌ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و باید همواره به فکر خدمات رسانی بهتر به مشتریان خود باشید .
در بخش مشتریان بوم کسب و کار شما باید مشتریان هدف و نیازهای آنان را مشخص کنید و مطرح کنید که محصول یا خدمات شما چگونه مشکلات آنان را رفع می‌کند.
ارزش های کسب و کار :
در این بخش از بوم کسب و کار باید مشخص کنید که کسب و کار شما چه مزیت هایی برای مشتریانتان دارد و چه ازرش های را برای آن‌ها به وجود می‌آورد . ارزش های کسب و کار شما باید وجه تمایز شما با مشتریانتان باشد .
این ارزش ها شامل :
- نوآورانه بودن
- عملکرد مناسب
- سفارشی سازی
- طراحی
- برند
- خوش نامی
- قیمت مناسب
- و قابلیت دسترسی ساده اند .
در مدل کسب و کار خود باید مزیت رقابتی خود را به ترتیب اولویت و ارزش به نمایش درآورید .
روش های توزیع و فروش :
شما باید در بوم مدل کسب و کار خود نحوه بازاریابی و تبلیغات ، نحوه فروش و توزیع کالا و نحوه ارائه خدمات خود را کاملا مشخص کنید . روش های توزیع مناسب می‌توانند از راه های سریع ، کارامد و مقرون به صرفه کالا را به دست مشتریان برسانند که در میزان رضایتمندی مشتریان تاثیر بسیار زیادی دارد .
ارتباط با مشتریان :
در این بخش از بیزینس مدل شما باید نحوه برقراری ارتباط با مشتریان خود را بیان کنید ، برای این کار باید نحوه حفظ مشتری و روش های ویژه کسب و کار خود را مشخص کنید .
کسب درآمد :
همانطور که گفتیم مهم ترین دلیل طراحی مدل کسب و کار نحوه درآمدزایی از آن است ، در بوم کسب و کار بیزینس خود باید چگونگی دریافت درآمد از مشتریان به مشخص کنید که این جریان درآمدها بخش مهمی از کسب و کار شما به حساب می‌آید . اگر برای کسب و کار نوپای خود به دنبال سرمایه گذار هستید باید تمرکز ویژه ای روی این بخش داشته باشید چرا که از نظر تحلیلگران و سرمایه گزاران اهمیت زیادی دارد .
فعالیت های کلیدی :
در بیزینس مدل خود باید اصلی ترین فعالیت هایی را که برای ارائه محصولات و خدمات خود درنظر گرفته اید را معرفی کنید.
منابع اصلی :
در این بخش از بوم کسب و کار خود باید منابع مورد نیاز برای تحقیقات ، تهیه ، تولید یا توزیع محصولات و خدمات خود را مشخص کنید .
شرکای اصلی :
در این بخش باید افراد و شرکت هایی که شما را در تهیه و تولید محصول یا خدماتتان یاری می‌کنند معرفی کنید.
ساختار هزینه ها :
راه اندازی یک کسب و کار و عملیاتی کردن ایده آن هزینه های مختلفی را در طول مسیر به همراه دارد که شما باید از همان ابتدای کار تمامی هزینه های مورد نیاز برای راه اندازی ، بقا و توسعه کسب و کار خود را پیش بینی کرده و در بیزینس مدل خود بیان کنید .
طراحی بوم مدل کسب و کار ( بیزینس مدل )
برای طراحی یک بوم مدل کسب و کار شما باید تحقیقات گسترده ای بر روی بیزینسی که قصد راه اندازی آن را دارید ، محصولی یا خدماتی که قصد ارائه آن را دارید ، مشتریان خود و بازار هدف خود داشته باشید و سپس با توجه به اجزای بوم کسب و کار در بالا به آن اشاره کردیم شروع به نگارش بیزینس مدل خود کنید .
برای طراحی یک مدل کسب و کار روش های مختلفی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
نواوری :
طراحی مدل کسب و کار برای اولین بار بر اساس فکر و ایده نواورانه شما شکل می‌گیرد .
احیاء :
طراحی یک مدل کسب و کار می‌تواند بر اساس ایده های یا مدل کسب و کار قدیمی ایجاد شود .
تغییر :
طراحی یک مدل کسب و کار می‌تواند با ایجاد تغییراتی در ایده یا مدل کنونی شما ایجاد شود .
اتخاذ :
طراحی مدل کسب و کار می‌تواند با استفاده از ایده گرفتن از یک کسب و کار در کشوری دیگر ایجاد شود .
بوم کسب و کار برای شما این امکان را فراهم می‌کند تا بتوانید به سادگی مدل خود را تغییر دهید و تمامی تغییرات را در یک صفحه مشاهده کنید . بوم کسب و کار تک صفحه ای به شناخت بهتری از مدل و تصور شما به مخاطبانتان می‌دهد .
همچنین استفاده از بیزینس مدل معرفی ایده ، کسب و کار و محصولتان را به سرمایه گذاران یا شرکای تجاریتان ساده تر می‌کند .
کلام آخر ...
مدل کسب و کار روشی ساده است که شرکت ها به وسیله ی آن ارزش محصول یا خدمات خود را در کسب و کار بررسی می‌کنند .
بیزینس مدل برای اولین بار توسط الکساندر استروالد مطرح شد و به گفته اون این مدل مجموعه از عناصر کسب و کار است که برای خلق ، طراحی و تحلیل بیزینسی جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد تا کارایی و هدفمندی کسب و کارها را افزایش دهد.
بسیاری از شرکت های بزرگ و موفق جهان از همین بوم کسب و کار برای معرفی ، هدف گذاری و جهت دهی به کسب و کار خود استفاده کرده اند .