درروش ثبت ادواری موجودی کالا، در طول دوره مالی گردشی وجود ندارد. و حسابدار با این فرض که موجودی کالاها تا پایان دوره ثابت است. و در صورت نیاز به اصلاح گردش مالی را پایان دوره مالی حساب میکند. سپس او با انجام دو اصلاح ابتدا مبلغ موجودی کالا در اول دوره از این حساب را حذف و بعد مبلغ موجودی کالای پایان دوره در این حساب را بهعنوان بدهکار ثبت میکند. ثبت اقلام بهصورت ادواری به دلیل سهولت بسیار گستردهتر روش ثبت دائمی است. ثبت گردش موجودی بهصورت ادواری را به ۶ روش عمده میتوان انجام داد.
روش FIFO یا اولین صادره از اولین وارده FIRST IN FIRST OUT:
در بیشتر انبارها حسابداران از این روش برای کنترل موجودی استفاده میکنند. این روش بنا براین اصل به وجود آمده است. که شرکتها در اکثریت مواقع قدیمیترین کالای انبار را به فروش میرسانند. مگر اینکه تنوع کالاها و بهروزآوری آن بالا باشد و همچین فاسد نشدنی باشند.
در دورهای که این روش اجرا میشود. اگر کل قیمتهای نوع کالا در حال افزایش باشد سود ناخالص بیشتری به همراه خواهد داشت.
و درعینحال مالیات دورهای آنهم بیشتر خواهد شد. درواقع کارایی و سود بیش از واقع نشان داده میشود، ضمن اینکه برای جایگزینی اقلام موجودیها بهای بیشتری نیز باید پرداخت گردد.
روش LIFO یا اولین صادره از آخرین واردهST IN FIRST OUT LA:
این روش برعکس روش قبل، بر این است که آخرین کالای خریداریشده زودتر از انبار خارج میشود. و آنچه در پایان دوره باقی میماند از بین کالاهای اول دوره است. مزیت این روش این است که تطابق مناسب هزینه با درآمد وجود دارد. این روش بسیار مناسب برای زمانی است که روند افزایش قیمتها را شاهد هستید زیرا جریان وجوه و سود ناخالص را به میزانی کمتر محاسبه و مالیات بر درآمد کمتری خواهید پرداخت.
به خاطر داشته باشید که وقتی قیمت مواد اولیه و بهای تمامشده محصول انبارشده متغیر باشد، قیمت موجودی مواد و کالا درجشده در ترازنامه هیچ رابطهای با سطح مخارج اخیر ندارند.
روش میانگین موزون (Weighzed average):
در این روش بهای تمامشده موجودی مواد و کالا را بر اساس قیمت متوسـط در واحـد موجودیها بیان میکنند. سپس برای محاسبه بهای تمامشده موجودی آخر دوره، ابتدا قیمت تمامشده کالای آماده برای فروش بر تعداد کالای آماده برای فروش تقسیم میشود و سپس حاصل در تعداد موجودی پایان سال ضرب میگردد. این روش بر ای کالاهایی مناسب است که قیمت آنها دچار نوسان کم هستند.
روش شناسـایی ویژه:
این روش درواقع شناسایی کلیه مخارج هر نوع از کالاست و برای کالاهایی مناسب است که بهراحتی کلیه فرایندهای تولید و مواد اولیه آن قابلشناسایی است و معمولاً برای اقلام گرانقیمت و منحصربهفرد مثل جواهرات و آثار هنری و نظیر آنها کاربرد دارد.
روش موجـودی پایـه:
عبـارت است از بهای تمامشده موجودی مواد و کالا براین اسـاس کـه یـک ارزش واحـد ثابت به بخشی از موجودیها که تعداد آن از پیش تعیین شده است نسبت داده میشود. سپس موجودیهای اضافه برآن تعداد به روش دیگری ارزشیابی میگردد. اگر تعداد واحدهـای موجود، کمتر از حداقل از پیش تعیین شده باشد، ارزش واحد ثابت در مورد کل تعداد موجودی اعمال خواهد شد.
روش خردهفروشی:
این روش مناسب خردهفروشیها و مغازههایی که اجناس آن بهسرعت به فروش میرسند. قیمتهای این کالاها ر اغلب برحسب قیمت فروش به کسر درصـد معمول برای سود ناخالص حساب میکنند.